Τα λόγια και τα χρόνια

Σύνθεση	:	Γιάννης Μαρκόπουλος
Στίχοι	:	Μάνος Ελευθερίου
Ερμηνεία	:	Χαράλαμπος Γαργανουράκης
Δίσκος	:	ΘΗΤΕΙΑ
Κυκλοφορία	:	1974

Στίχοι

Τα λόγια και τα χρόνια τα χαμένα
και τους καημούς που σκέπασε καπνός
η ξενιτειά τα βρήκε αδερφωμένα.
Κι οι ξαφνικές χαρές πού 'ρθαν για μένα
ήταν σε δάσος μαύρο κεραυνός
κι οι λογισμοί που μπόρεσα για σένα.

Και σου μιλώ σ' αυλές και σε μπαλκόνια
και σε χαμένους κήπους του Θεού
κι όλο θαρρώ πως έρχονται τ' αηδόνια
με τα χαμένα λόγια και τα χρόνια
εκεί που πρώτα ήσουνα παντού
και τώρα μες στο κρύο και στα χιόνια.

Η μοίρα κι ο καιρός το 'χαν ορίσει
στον κόσμο αυτό να ρίξω πετονιά
κι η νύχτα χίλια χρόνια να γυρίσει.
Στο τέλος της γιορτής να τραγουδήσει
αυτός που δεν εγνώρισε γενιά
και του καημού την πόρτα να χτυπήσει.

Δεν ήτανε ρολόι σταματημένο
σε ρημαγμένο κι άδειο σπιτικό
οι δρόμοι που με πήραν και προσμένω.
Τα λόγια που δεν ξέρω σου τα δένω
με τους ανθρώπους που 'δαν το κακό
και το 'χουν στ' όνομά τους κεντημένο.

Αυτός που σπέρνει δάκρυα και πόνο
θερίζει την αυγή ωκεανό
μαύρα πουλιά του δείχνουνε το δρόμο.
Κι έχει τη ζωγραφιά κοντά στον ώμο,
σημάδι μυστικό και ριζικό,
πως ξέφυγε απ' τον Άδη κι απ' τον κόσμο.

Η μοίρα κι ο καιρός το 'χαν ορίσει
στον κόσμο αυτό να ρίξω πετονιά
κι η νύχτα χίλια χρόνια να γυρίσει.
Στο τέλος της γιορτής να τραγουδήσει
αυτός που δεν εγνώρισε γενιά
και του καημού την πόρτα να χτυπήσει.

Επανεκτελέσεις

1980. Βασιλική Λαβίνα, 30 ΧΡΥΣΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ

1984. Μαρινέλλα, ΜΕΓΑΛΕΣ ΣΤΙΓΜΕΣ

1984. Χορωδία Αντ. Κοντογεωργίου, ΠΕΡΑΣΤΕ ΚΟΣΜΕ

1987. Γιάννης Μαρκόπουλος, ΤΟΛΜΗΡΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

1993. Σοφία Αρβανίτη, ΖΩΗ ΣΑΝ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ

2000. Μάριος Φραγκούλης, ΔΕΚΑΟΚΤΩ TRIBUTE ΣΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟ

2006. Πράσσειν Άλογα, 4

Πληροφορίες

Το ποίημα έχει ακόμα τρεις στροφές, τις οποίες όμως ο Μαρκόπουλος μελοποίησε σαν ξεχωριστό τραγούδι με τίτλο «Τη δόξα των ανθρώπων».

Επιπλέον, ορισμένοι στίχοι του ποιήματος είναι αλλαγμένοι στην ερμηνεία του Γαργανουράκη, για να περάσουν από τη λογοκρισία. Οι αυθεντικοί στίχοι ακούστηκαν στη συνέχεια σε διάφορες συναυλίες αλλά υπάρχουν και σε επανεκτελέσεις του τραγουδιού από άλλους ερμηνευτές. Έτσι, το ρεφρέν είναι:

Η μοίρα κι ο καιρός το 'χαν ορίσει
Παρασκευή το βράδυ, στις εννιά
η νύχτα χίλια χρόνια να γυρίσει,
στο τέλος της γιορτής να τραγουδήσει
Παρασκευή το βράδυ του φονιά
και του λαού την πόρτα να χτυπήσει.

Και παρακάτω:

Αυτός που σπέρνει δάκρυα και τρόμο
θερίζει την αυγή θανατικό
μαύρα πουλιά του δείχνουνε το δρόμο
κι έχει κρυφή πληγή κοντά στον ώμο,
σημάδι μυστικό και ριζικό,
πως ξέφυγε απ' τον Άδη κι απ' τον νόμο.